Philips Experimentele TV uitzendingen in Eindhoven

Televisie is het nieuwe radio luisteren, met beeld. Zonder Philips was er geen televisie. In de jaren 1950 was het avondvermaak luisteren naar de radio. De bonte dindagavondtrein, Negen heit de klok en Het hangt aan de muur en tikt waren populaire programma's. Ook Paul Vlaanderen trok veel luisteraars. Het bekendste programma was ongetwijfeld de Familie Doorsnee. Maar op 2 oktober 1951 kwam hier verandering in. Dit was de dag van de eerste Nederlandse televisie-uitzending in Nederland, met als kantekening dat er toen slechts 500 televisies in Nederland waren.

Televisie-kijken in Eindhoven
In Eindhoven konden uitverkorenen al veel eerder televisie kijken met Philips Experimentele Televisie. Op het veemgebouw in Strijp S stond een antenne met een bereik van veertig kilometer. De TV uitzendingen waren drie dagen per week.

Marketing truc
Binnen deze straal van veertig kilometer hadden een aantal mensen een televisietoestel cadeau gekregen van Philips. Vaak waren dit hoger personeel maar ook een aantal eigenaren van radiowinkels kregen er een. Ze zetten het toestel in de etalage en buurtbewoners en geinteresseerden stonden met hun neus platgedrukt tegen het etalageraam naar dit wonder te kijken, een slimme marketing truc.

Omroepsters en presentatrices
Professionele omroepsters en presentatrice waren er niet. Gewone Philipsmedewerksters deden dit werk naast hun kantoorbaan. Hoe moet je presenteren, welke belichting is nodig? Philips experimenteerde niet alleen met de technische kant van televisie-uitzendingen maar ook met de presentatie.

Televisie-kijken was revolutionair
Radio luisteren was te vergelijken met het lezen van een boek waarbij je zelf beelden bedenkt. Televisie was radio met bewegend beeld. De radio-presentator was alleen een stem, de televisie-presentator was een echte persoon. De kijker kon zien wat deze persoon aan had en hoe het haar gekapt was. Maar nog niet welke kleur. Dat zou later komen met de kleurentelevisie die pas in 1967 werd geintroduceerd.

Voetbal en televisie
De eerste rechtstreekse uitzending van een voetbalwedstrijd was in 1950. PSV won met 2-1 van EVV, het huidige FC Eindhoven. Dit was een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de televisie: een wedstrijd kijken in real time zonder een kaartje te hoeven kopen.

Proefuitzendingen
De proefuitzendingen van Philips waren nuttig. Aldoende kwamen er antwoorden op vragen als: hoe moet je presenteren, welke belichting is het best, maar ook het technische aspect kwam aan bod hoe werkt de camera precies. Aldoende verbeterden de uitzendingen.

Een ander belangrijk aspect was hoe goed was het beeld in de huiskamer. De personen met een proeftoestel moesten dit aangeven. In totaal waren er 264 proefuitzendingen in de periode van 1948 tot 1951. Niets is hiervan bewaard gebleven, er bestond nog geen videorecorder, die zou pas in 1972 verschijnen.

Nationale televisie
Philips heeft ervoor gezorgd dat de regering ging investeren in nationale televisie. De eerste uitzending was niet vanuit Eindhoven maar kwam uit een studio in Bussum gehuurd door Philips. Bussum was dichterbij Hilversum waar de radio-omroep zat, en ook dichter bij Amsterdam waar de artiesten en omroepers vandaan kwamen.

Zonder Philips geen televisie
Niet alleen produceerde Philips het televsietoestel, zij hebben ook een grote bijdrage geleverd aan het format voor televisie, met spelletjes, sportwedstrijden, interviews, documentaires, series en films. Philips legde de basis voor de NTS, Nederlandse Televisie Stichting.

Lees ook: Philipsmuseum en Philipsproducten

Volgend artikel: Frits Philips, Eindhoven, Philips Electronics en PSV
Vorig artikel: PSV Museum voor voetbalfans

foto's Marianne Crone